تحقیقی کامل پیرامون بررسی گزارشهای حسابرسی

تحقیق بررسی گزارشهای حسابرسی در 85 صفحه ورد قابل ویرایش با ففرمت doc

چگونگی پیدایش حرفه حسابرسی

حسابرسی به مفهوم اعم کلمه، یعنی رسیدگی به حساب و کتاب، سابقه ای بسیار طولانی دارد.

مبدأ شروع حسابرسی به زمانی برمی گردد که لزوم برقراری نوعی کنترل نسبت به عملیات و معاملات کسانی که به مباشرت دیگران اقدام به وصول و یا خرج وجوه متعلق به آنان مینمودند احساس گردید. این ضرورت بخصوص در مورد کنترل وصول و مصرف وجوه عمومی از دیرباز احساس گردیده است.

بدیهی است در آن روزگار به علت ابتدایی بودن روشهای حسابداری و مدارک و دفاتری که نگهداری می شده است و مهم تر از آن به علت ناچیز بودن نسبی اعداد و ارقام و میزان و تعداد معاملات، وظایف شخص رسیدگی کننده بسیار مختصر بوده و گاه به استماع توضیحاتی که توسط مباشران یا عمال مالی داده می شده محدود می گردید. شاید به همین علت در عرف و فرهنگ انگلوساکسون ها شخص رسیدگی کننده اصطلاحاً “AUDITOR” مشتق از کلمه AUDIO به معنی شنیدن و استماع کردن نامیده می شود.] مختار، نصرالله ، ۱۳۷۵، ص ۱[

تداوم انقلاب صنعتی در اروپای قرن نوزدهم، ایجاد کارخانه های بزرگ و احداث طرحهای عظیمی را می طلبید که نیازمند به سرمایه های کلان بود. تامین چنین سرمایه هایی از امکانات مالی یک یا چند سرمایه گذار فراتر بود و از سویی، یک یا چند سرمایه دار نیز آمادگی پذیرش خطر تجارتی چنین فعالیتهایی را نداشتند. از این رو، با بهره گیری از دو دست آورد بزرگ انقلاب صنعتی، یعنی سازماندهی و همکاری، شرکتهایی شکل گرفت که مسئولیت صاحبان سرمایه آنها محدود به مبلغ سرمایه گذاریهایشان بود و در قالب چنین مشارکتهایی، سرمایه های کوچک تجهیز و راه حل مناسبی برای تامین سرمایه های کلان فراهم آمد.

سرمایه چنین شرکتهایی به سهام قابل نقل و انتقال تقسیم شد که با وضع قوانینی در بورسهایی که ایجاد شده بود قابل نقل و انتقال بود. شرکتهای سهامی توسط هیئت های مدیره ای اداره میشد و میشود که معمولاً از سهامداران بزرگ تشکیل و یا منتخب آنها هستند. در چنین شرایطی، بخصوص با توجه به این که فعالیت همه این شرکتها موفقیت آمیز نبود و در بعضی موارد خسارت عمده ای را به صاحبان سرمایه وارد میکرد، لزوم استخدام مدیران کارآزموده بوسیله صاحبان این قبیل سازمانها بیشتر احساس گردید و در نتیجه طبقه صاحبان سرمایه و گردانندگان این سرمایه ها در غالب موارد از یکدیگر متمایز شدند.

سازمان جدید سرمایه، زمینه وظایف حسابداری را گسترده تر کرد و تهیه و ارائه گزارشهایی لازم شد که بتواند سهامداران را از چگونگی اداره سرمایه هایشان، ارزیابی عملکرد و سنجش کارآیی مدیران و گردانندگان موسسه و بالاخره آینده سرمایه گذاریهایشان مطلع کند. از طرفی در تداوم این تحول، بازار معاملات پولی و اعتباری گسترش یافت و بانکها و موسسات اعتباری که بخش بزرگی از اعتبارات لازم را برای عملیات جاری و سرمایه ای واحدهای اقتصادی فراهم می آورد متوجه صورتهای مالی شرکتها و سایر واحدهای اقتصادی شدند.

افزایش موارد استفاده و شمار استفاده کنندگان از اطلاعات مالی واحدهای اقتصادی به دنبال و در تداوم افزایش شمار شرکتهای سهامی و توسعه و رونق بازارهای سرمایه و پول، هدف حسابداری را از رفع نیازهای معدود صاحبان سرمایه به پاسخگویی به نیازهای اطلاعاتی گروههای متعدد ذیحق و ذیعلاقه ارتقاء داد و به کار حسابداری نقش اجتماعی بخشید.

نقش اجتماعی حسابداری را حسابداران شاغل در موسسات نمیتوانستند به تنهایی ایفاء کنند، زیرا:

اولاً: وجود رابطه استخدامی مستقیم، آنان را به پذیرش نظرات مدیران شرکتهای سهامی و سایر واحدهای اقتصادی ملزم میکرد.

ثانیاً: اشتغال آنان در موسسات، نوعی جانبداری طبیعی از موسسه را در پی داشت.

در نتیجه، صورتهای مالی که توسط این گروه از حسابداران با نظر و مسئولیت مدیران تهیه می شد  نمیتوانست با بیطرفی و اعتماد قابل قبول، نیازهای گروههای مختلف استفاده کننده از اطلاعات مالی را که حقوق، منافع و علایق گوناگون و گاه متعارض داشتند، برطرف نماید.

چاره این مشکل، انتخاب حسابداران خبره ای توسط مجامع عمومی صاحبان سهام بود که با رسیدگی به مدارک، اسناد و حسابهای یک واحد اقتصادی، هرگونه تقلب و سوء استفاده را کشف و نسبت به صورتهای مالی تهیه شده توسط موسسه اظهارنظر نمایند.

تجمع حسابداران متخصص، با سابقه و ورزیده که چنین وظایفی را به عهده           می گرفتند در انجمن هایی که الزام به رعایت آیین رفتار حرفه ای مدونی لازمه عضویت در آنها بود و بالاخره پذیرش اجتماعی حسابداران مستقل با نمایش راستگویی، درستکاری وتخصص، در عمل، نخستین نظام حرفه ای را در اواخر قرن نوزدهم در انگلستان پدید آورد که مقارن همان سالها و در نیمه اول قرن بیستم در کشورهای دیگر نیز نظامهای حرفه ای حسابداری ایجاد و در بعضی از کشورها علاوه بر پذیرش اجتماعی، ضمانت اجرایی قانونی نیز یافت. ] ارباب سلیمانی، عباس و نفری، محمود، ۱۳۷۱، پیشگفتار[

 فهرست

فصل اول
مقدمه   
فصل دوم
چگونگی پیدایش حرفه حسابرسی  
مروری بر تاریخچه حسابرسی  
پیشینه و سیرتاریخی حسابرسی  
تاریخچه حسابرسی در ایران  
تعریف حسابرسی  
حسابرسی : ابزار کنترلی   
فلسفه و جایگاه حسابرسی  
نظریه شبه قضایی  
نظریه مسئولیت اجتماعی  
نظریه مباشرت و نظارت  
فصل سوم
استانداردهای پذیرفته شده حسابرسی   
انواع حسابرسی  
فصل چهارم
آئین رفتار حرفه ای حاکم بر مسئولیتهای حرفه ای حسابرس  
استقلال (حکم ۱۰۱)  
بیطرفی و درستکاری (حکم ۱۰۲)  
استانداردهای عمومی (حکم ۲۰۱)  
اطلاعات محرمانه صاحبکار (حکم ۳۰۱)  
حق الزحمه مشروط ( حکم ۳۰۲)  
اعمال بدنام کننده (حکم ۵۰۱)  
آگهی و سایر انواع تبلیغات (حکم ۵۰۲)  
کمیسیون (حکم ۵۰۳)  
گزارش حسابرسی  
ترتیب درج مطالب در گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی  
بند موضوع حسابرسی و تفکیک مسئولیتها  
بند مبانی رسیدگی  
بندهای توضیحی   
اظهارنظر مقبول   
اظهار نظر مشروط   
اظهار نظر مردود  
عدم اظهارنظر   
گزارشگری حسابرسی در آمریکا  
بررسی شکل و محتوای گزارش مقبول حسابرسی در آمریکا  
گزارش حسابرسان مستقل به سهامداران شرکت آلفا  
گزارش مشروط در رابطه با اصول حسابداری   
تحمیل محدودیت اساسی در دامنه رسیدگی توسط شرایط موجود  
ابهام   
ابهام و محدودیت رسیدگی   
ابهام و انحراف از اصول پذیرفته شده حسابداری  
انحراف از یک اصل پذیرفته شده حسابداری (عدم توافق با مدیریت)  
گزارشگری حسابرسی در انگلستان  
اجزای اصلی گزارش حسابرسی  
انواع اظهارنظر حسابرس  
گزارش حسابرسی در ایران  
نتیجه‌گیری و پیشنهادات   
منابع

منابع:

۱-   فصلنامه تحلیلی اطلاع رسانی پژوهشی سازمان حسابرسی، شماره ۱۰، بهار ۱۳۸۰

۲-   فصلنامه تحلیلی اطلاع رسانی پژوهشی سازمان حسابرسی، شماره ۱۱، تابستان ۱۳۸۰

۳-   حسابدای دولتی، پرویز سعیدی، ۱۳۸۵

۴-   استانداردهای حسابرسی، ۱۳۸۵

۵-   اصول حسابرسی، جمشید اسکندری، ۱۳۸۶

۶-   حسابرسی، عباس و محمود ارباب سلیمانی، ۱۳۷۱، ص ۷۲-۵۸

۷-   حسابرسی، احمد حمیدی راوری، ۱۳۷۲، ص ۷۱-۶۹

۸-   نشریه ۱۲۱ سازمان حسابرسی، ۱۳۷۷، ص ۳

۹-   فصلنامه حسابرس، ۱۳۷۹، ص ۷

۱۰-      بررسی مفاد بندهای حاصل از عدم توافق گزارشهای حسابرسی بر بهبود کیفیت عملیات حسابداری،پایان نامه کارشناسی ارشد، سید مهدی هاشمی،دانشگاه تهران

مروری بر تاریخچه حسابرسی

تقاضا برای خدمات حسابرسی در جهان

پیدایش حسابرسی به لحاظ زمانی با ظهور حسابداری همراه بوده است. در واقع، زمانی که پیشرفت و تحول در تمدن بشر این ضرورت را به وجود آورد که مسئولیت اداره اموال یک شخص به فرد دیگری تفویض شود، اعمال نوعی نظارت بر پایبندی و وفاداری نسبت به تعهدات قراردادی نیز ضرورت یافته است. با نوعی نگرش تاریخی و جهانی نسبت به بازار خدمات حسابری، می توان پیشینه ارائه خدمات حسابرسی را به ۳۰۰ تا ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در شهر آتن در یونان باستان ردیابی کرد، هرچند که در تاریخ مکتوب حسابداری اولین حسابرسان در ایران، مصر و بابل ، حسابرسان دولتی بودند و نقش اجتماعی آنها حمایت از اموال مالی بود که در اختیار حاکم قرار داشت.] امیراصلانی، حامی، ۱۳۸۱، ص ۲۳[

در طی قرون وسطی، گسترش مبادلات تجاری در کشورهای اروپایی نیاز به خدمات حسابرسی را بیش از پیش مطرح کرد. از میان کشورهای اروپایی آن زمان، ایتالیا گسترش چشمگیری یافت و این روند تا آنجا ادامه یافت که در سال ۱۳۹۴ میلادی، دفاتر و اسناد مالی شهر پیزا در ایتالیا به گونه ای مشابه آنچه که در یونان باستان متداول بود، مورد حسابرسی و استماع قرار گرفت. از سال ۱۵۰۰ تا ۱۸۵۰ میلادی، دامنه اجرای خدمات حسابرسی به طور قابل توجهی گسترش یافت و رسیدگی به فعالیتهای مالی بنگاههای تولیدی معلول انقلاب صنعتی اروپا را نیز فراگرفت. این مسأله موجب شد تا در سال ۱۸۴۴ میلادی در انگلستان قانونی وضع شود که به موجب آن اختیار تصمیم گیری در مورد استفاده از خدمات حسابرسان مستقل به صاحبان سهام تفویض شود. در آمریکا نیز شواهد ارزشمندی در ارتباط با تقاضا برای خدمات حسابرسی درسالهای پیش از تدوین الزامات بورس نیویورک وجود دارد. این شواهد نشان می دهد که در دهه های ۱۸۸۰ و ۱۸۹۰ میلادی، واحدهای اقتصادی فعال در کشور آمریکا به صورت داوطلبانه از خدمات حسابرسان جهت رسیدگی به صورتهای مالی استفاده می کردند.] امیراصلانی،حامی،۳۸۱ ، ص ۱۵و۱۴[

بنابراین حسابرسی به تازگی پیدا نشده است و بعضی از ابعاد ساده تر آن همزمان با آغاز ثبت دو طرفه به وجود آمد. از واژه Audit (حسابرسی) امروزه آن مفهوم اولیه مدنظر نیست. زیرا در ابتدا حسابرسی به مفهوم ردیابی فعالیتهای انجام شده توسط دفتردار بود، در حالی که، امروزه حسابرسی به مفهوم «رسیدگی مستقل» صورتهای مالی است که ماهیت حسابرسی را بهتر بیان می کند.] تیموری،حبیب ا…۱۳۸۰، ص۱۵۵[

امروزه صورتهای مالی حسابرسی شده توسط حسابرسان مستقل وسیله بسیار مناسبی در انتقال اطلاعات قابل اتکا است. این گروه از افراد که نهایتاً نسبت به درستی و قابل قبول بودن صورتهای مالی اظهارنظر حرفه ای می کنند، نقشی اساسی در بهبود سیستم اطلاعات مالی کشور  و نهایتاً تأثیر عمده در تصمیم گیری، دولتمردان در جهت اعتلای جامعه خواهند داشت. ] علوی، سید داود، ۱۳۷۱، ص ۵۰[

فرآیند تکامل حسابرسی با بکارگیری علوم و فنون دیگر از قبیل، آمار و ریاضیات، مدیریت و سیستم های اطلاعاتی در حسابداری و حسابرسی همراه بود و تغییرات وسیع در تکنولوژی اطلاعات که به گسترش فزاینده سیستم های کامپیوتری پردازش اطلاعات مالی انجامید حسابداری را متحول و تغییرات و تحولات سریع حسابرسی را الزامی کرده است. ] ارباب سلیمانی، عباس و نفری، محمود، ۱۳۷۵، ص ۲[

رشد فزاینده و پیچیدگیهای جامعه، نیاز به اطلاعات اقتصادی مربوط به سیستمهای اطلاعاتی و همچنین قرآیندهای مولد اطلاعات را توجیه می کند، و نیاز به حسابرسی را به عنوان بخشی از فرایند گزارشگری نیز گسترش می دهد. استفاده بخشهای مختلف یک جامعه از خدمات حسابرسی در شرایطی به حداکثر خواهد رسید که با تلاش هم جانبه نقش های حسابرسی در جامعه به طور روشنی مشخص شود. ] نیکخواه آزاد، علی ، ۱۳۷۹، ص ۱[

دلیل اصلی وجود حرفه حسابرسی مستقل، وظیفه اعتباردهی است. اجرای این نقش حسابرسی را در موقعیتی منحصر به فرد و بسیار اساسی در جامعه قرار می دهد. تعجب آور نیست که اعتبار دهی به موضوعاتی فراتر از صورتهای مالی نیز گسترش یابد. امروزه حسابرسان تشکیل جامعه به ثمر نشست و زمینه برای سازماندهی جامعه و آغاز کار حسابداران رسمی آماده شد.] فصلنامه حسابرس، ۱۳۸۰ ، ص ۱۰[

پیشینه و سیرتاریخی حسابرسی

سیرتاریخی حسابرسی به شرح زیر می باشد:

الف – حرفه حسابرسی در بریتانیا:

تاریخچه اخیر حسابرسی به انقلاب صنعتی اروپا برمی گردد. در آن زمان برای اولین بار برخی از مدارک حسابداری، توسط حسابداران متخصص مورد آزمون قرار گرفت. اگرچه این عمل دارای اثر با اهمیتی بر کار حسابرسی بود، اما حسابرسی حسابهای یک بنگاه اقتصادی به صورتی که امروزه انجام می پذیرد، در قرن نوزدهم متداول گردید.

در قرن نوزدهم در بریتانیای کبیر مسئولیت دفتر دارای ابتدا به حسابداری و سپس به حسابرسی تغییر شکل داد. ادلبرگ (Adelberg) معتقد است که توسعه حسابرسی در بریتانیا پاسخی به رکورد اقتصادی آن کشور در سالهای ۱۸۱۵، ۱۸۳۶، ۱۸۵۷ بوده است.

زیرا هر یک از این رکوردها، زیانهای سنگین مالی و ورشکستگی تعداد زیادی از موسسات تجاری را به دنبال داشت. در نتیجه تایید بیطرفانه صورتهای مالی شرکتهای ورشکسته به منظور حمایت از منافع وام دهندگان ضرورت یافت. از این پس تایید بیطرفانه صورتهای مالی جزئی از مسئولیت جدید حسابداران گردید. علاوه بر موارد فوق، قانون شرکتهای بریتانیایی در سال ۱۸۶۲، شرکتهای سهامی عام را ملزم نمود که به تهیه و نگهداری مدارک حسابداری پرداخته و آن را به تایید حسابداران مستقل برسانند. در نتیجه نیاز بیشتری به خدمات حسابرسی مستقل احساس گردید، و موضوع این حرفه نوپا را هرچه بیشتر مستحکم کرد. به نظر ادلبرگ به وجود آمدن حرفه حسابرسی به دلیل وجود این الزام قانونی بوده است. اگرچه این دیدگاه بر اساس تجربه به دست آمده در بریتانیا پایه گذاری شده است.] مجتهد زاده، ویدا، ۱۳۷۸، ص ۵۶[

ب) حرفه حسابرسی در آمریکا

در آمریکا اولین حسابرسی در قرن نوزدهم و همزمان با سرمایه گذاری مالی بریتانیا در آن کشور انجام پذیرفت. بریتانیایی ها حسابرسان خود را به همراه بردند تا به بررسی و تایید ترازنامه های شرکتهایی که در آن سرمایه گذاری کرده بودند، بپردازند. حسابرسان بریتانیایی اهداف و دستورالعملهای متداول حسابرسی در بریتانیا را به منظور آشنا نمودن همکاران آمریکائیشان با ماهیت حسابرسی به آن کشور بردند.

بعد از جنگ جهانی اول، اقتصاد آمریکا به طور سریعی رشد کرد. در طی این دوره بسیاری از شرکتهای معتبر به طور اختیاری از خدمات حسابرسی بهره مند شدند و صورتهای مالی حسابرسی شده خود را در اختیار استفاده کنندگان برون سازمانی قرار دادند. دلیل این شرکتها برای حسابرسی صورتهای مالی اساسی، اعتبار بخشیدن به اقلام مندرج در گزارشهای مالی بود که نه تنها شانس دریافت سرمایه و تامین مالی از بازارهای سرمایه را بهبود می بخشید، بلکه اجازه می داد که تامین مالی با هزینه کمتر انجام شود.